OPZICHTERSWONING

Eervolle vermelding  Rietveldprijs 2017

juryrapport : ‘De jury is onder de indruk van de analyse van de plek en het gebouw, en de rake ingreep die daaruit voortkomt. De dakopbouw is een passend stedenbouwkundig accent op de hoek van de straat, vormt samen met de uitbouw aan de achtergevel een fraaie architectonische compositie, en verrijkt de bestaande architectuur met een eigentijdse interpretatie van het oorspronkelijke siermetselwerk. Dit is een overtuigend en uitmuntend totaal plan.’

Omdat de – door ons in 2005 ontworpen – woning in het centrum van Utrecht te klein is geworden voor een gezin met drie kinderen krijgen wij in 2014 opnieuw opdracht van de familie een maatpak woning voor ze te ontwerpen en de bouw te begeleiden tot aan de oplevering.

In de binnenstad van Utrecht aan het Griftpark is een pand met cultuurhistorische waarde ingrijpend verbouwd en uitgebreid. Het pand is in 1880 gebouwd als opzichterswoning op het vaaltterrein dat destijds aan de rand van de stad lag. De oorspronkelijke éénlaagse woning met zadeldak werd in 1924 uitgebreid met een extra bouwlaag en voorzien van een plat dak.

De vuilstort werd in 1969 gesloten. Het terrein werd in 1999 gesaneerd en getransformeerd tot het Griftpark. Sindsdien ligt de woning op een mooie locatie aan de rand van een levendig park. In 2013 brandde de woning volledig uit. Wel bleven de karakteristieke baksteengevels intact waardoor de woning zijn cultuurhistorische waarde heeft behouden.

Het uitgebrande pand is verbouwd tot een woning voor een familie met drie jonge kinderen. Door de woning te voorzien van een derde bouwlaag en een uitbreiding aan de tuinzijde ontstaat een ruimtelijk familiehuis met lange zichtlijnen. Met de bajonetplattegrond van de loggia en de opkamer krijgen de verschillende functies op de begane grond een eigen karakter. De trappen zijn in elkaars verlengde geplaatst. Hierdoor wordt het trappenhuis een ruimtelijke beleving die het hele huis verbindt.

Om een stedenbouwkundig antwoord te geven op het naast gelegen bouwblok uit de jaren ’80 is de gevel van de tweede verdieping uitgevoerd in baksteen. Door alle nieuwe gevels aan te laten sluiten op de footprint van de onderliggende verdiepingen ontstaat een stevig volume dat samen met het jaren ’80 blok een stedenbouwkundige entree naar het Griftpark vormt.

De uitbreiding van de woning in 1924 met een extra bouwlaag maakt dat de bestaande fundering zwaar belast is. Om overbelasting van de fundering te voorkomen is de tweede verdieping gemaakt van houtskeletbouw. De buitenzijde daarvan is bekleed met isolatie waar gezaagde bakstenen op zijn aangebracht. De basis bestaat uit een regelmatig patroon van ‘koppen’ met twee verschillende dikten. Die textuur is doorgetrokken over alle gevels. De verhouding en posities van de nieuwe gevelopeningen zijn afgeleid van de ramen in de oorspronkelijke woning. De hardstenen dorpels onder de nieuwe ramen vormen de enige uitzonderingen op het patroon van springende koppen. Ze vormen daarmee een ingetogen referentie naar de karakteristieke baksteenarchitectuur van de oorspronkelijke woning.

 

opdrachtgever: particulier

ontwerp: marcel martensen, berry beuving, denise damme

type: wonen

hoofdaannemer: meijer

constructeur: triops

ontwerp-uitvoering: 2013-2014

fotografie: luuk kramer